ကမၻာ့နံပါတ္တစ္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံပညာေရးစနစ္

ဖင္လန္မွာ ဥေရာပတိုက္ ေျမာက္ပိုင္း၊ ေဘာလ္တစ္ပင္လယ္အနီးရွိ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ဖင္းနစ္ရွ္ႏွင့္ ဆြီးဒစ္ရွ္ ဘာသာစကားမ်ား ေျပာဆိုၾကသည္။ ေငြေၾကးအားျဖင့္ ယူ႐ိုေငြကို သုံးစြဲၾကသည္။
ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ဟယ္လ္ဆင္ကီ ျဖစ္သည္။ လူဦးေရ ၅ သန္းေက်ာ္ရွိသည္။ တရားဝင္သုံးစြဲသည့္ ႏိုင္ငံအမည္မွာ ဖင္လန္သမၼတ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ဧရိယာ စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၁၃ဝ၅ ဒသမ ၅၉ မိုင္ က်ယ္ဝန္းသည့္ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။
ဖင္လန္ႏိုင္ငံဟာ ပညာေရးမွာ ထိပ္ဆုံးအဆင့္ သတ္မွတ္ျခင္းခံရၿပီး၊ သခ်ၤာမွာေတာ့ ေတာင္ကိုရီးယားကို နည္း နည္းေလးကပ္႐ႈံးၿပီး ဒုတိယသခ်ၤာ အေကာင္းဆုံးႏိုင္ငံအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ ပညာေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ ၁ဝဝ ေက်ာ္လာၿပီး ဖင္လန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ကို ေလ့လာၾကရသည္အထိ နာမည္ေက်ာ္ခဲ့တယ္။ ယခု ဒီေဆာင္းပါးကလည္း အဲဒီေလ့လာသူေတြထဲက အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေက်ာင္းဆရာတစ္ ေယာက္ရဲ႕ သူျမင္တဲ့ ဖင္လန္ႏိုင္ငံ ပညာေရးစနစ္ကို တင္ျပသြားတာျဖစ္ပါတယ္။

ဖင္လန္ႏိုင္ငံပညာေရးေကာင္းခဲ့တာလည္း မေျပာနဲ႔ေလ၊ ကမၻာ့ပညာေရးအတြက္ ေငြေၾကးအမ်ား ဆုံးသုံးတဲ့ႏိုင္ငံေလးႏိုင္ငံထဲမွာ စာရင္းဝင္တယ္။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္မွာဆိုရင္ ေဒသဆိုင္ရာ မူလတန္းနဲ႔ အထက္တန္းေက်ာင္းေတြ အတြက္ ပညာေရးအသုံးစရိတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္တဲ့ေငြေၾကးပမာဏက ေဒၚလာ သန္း ၃၇ဝ ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ကရတဲ့ အခြန္ေငြေတြအေပၚကေန ပညာေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလို႔လည္း ဆိုႏိုင္တယ္။
OECD ႏိုင္ငံေတြမွာ PISA ဆိုတဲ့ စာေမးပြဲကို စံတစ္ခုအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီး က်င္းပေပးတယ္။
ႏိုင္ငံတကာအသိအမွတ္ျပဳ အထက္တန္းေက်ာင္းအဆင့္ စာေမးပြဲလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ပညာေရး ဌာနကေနစစ္ေဆးေပးတယ္။ ဒီစစ္ေဆးမႈမွာ ဖင္လန္ႏိုင္ငံက ထိပ္တန္းစာရင္းဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဖင္လန္ႏိုင္ငံမွာ မူႀကိဳအဆင့္တန္းကို အသက္ ၆ ႏွစ္မွစတက္ရတယ္။ မူႀကိဳမွာ စာမသင္ဘူး။
ေပ်ာ္ေပ်ာ္႐ႊင္႐ႊင္ျဖစ္ ေအာင္ထားတယ္။ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေအာင္ ျပင္ဆင္ေပးတယ္။ မူႀကိဳၿပီးတဲ့ႏွစ္ကေန ေနာက္ ၉ ႏွစ္တိတိ အေျခခံပညာကို သင္ၾကားၾကရတယ္။ ၉ တန္း ၁ဝ တန္းအဆင့္ေအာင္ၿပီးရင္ အဆင့္ျမင့္တန္း (upper secondary school) ကိုဆက္တက္ခ်င္ရင္တက္၊ ဒါမွမဟုတ္ အသက္ေမြးမႈေက်ာင္းေတြကို ၃ ႏွစ္သြားတက္လို႔ရတယ္။
အသက္ေမြးမႈေက်ာင္းေတြကလည္း ေပါ့ပ်က္ပ်က္ေတာ့မေအာင္ဘူး။ လုပ္ငန္းခြင္အထိရည္႐ြယ္ထားတာေတြျဖစ္လို႔ ေက်ာင္းသင္ျပ႒ာန္းစာေရာ၊ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဘာသာရပ္
ဆိုင္ရာျပ႒ာန္းခ်က္ေတြေရာ ေလ့လာၾကရတယ္။ အထက္တန္းနဲ႔ အဆင့္ျမင့္တန္းေတြၿပီးရင္ တကၠသိုလ္ကို မာစတာဘြဲ႕အတြက္ျဖစ္ေစ၊ PhD ဘြဲ႕အတြက္ ျဖစ္ေစတက္ဖို႔သြားၾကသလို၊ အသက္ေမြးမႈေက်ာင္း
ေတြကလည္း ပိုလီတက္ကနစ္ေကာလိပ္ေတြကို သြားတက္ၾကတာမ်ားတယ္။ အနည္းဆုံးေတာ့ ဘက္ခ်လာဘြဲ႕တစ္ခုခု သို႔မဟုတ္ မာစတာဘြဲ႕ေတြအတြက္ သြားတက္ၾကတယ္။

 ဖင္လန္ႏိုင္ငံမွာ အသက္ ၂၅ ႏွစ္ေလာက္ေရာက္မွ ဘြဲ႕ရၾကတာမ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာက ဘဝ တစ္သက္တာပညာေရးေတြဆိုၿပီး ေျပာေနေပမယ့္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားေတြကေတာ့ ပညာသင္ၾကားေရးဟာ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးတစ္ခုအေနနဲ႔သတ္မွတ္ထားတာေၾကာင့္ အ႐ြယ္ေရာက္လာရင္ ပညာတတ္ေတြ ျဖစ္သြားၾကတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္အတြက္ အသင့္အေနအထားမွာ ရပ္တည္ႏိုင္သူေတြခ်ည္းျဖစ္ၿပီး ပညာတတ္ ေပါမ်ားတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔ ရထားတဲ့ဘြဲ႕ေတြဟာ သူတို႔ဘဝအတြက္၊ သူတို႔ အသက္ေမြးမႈလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အသင့္ျဖစ္ေနၾကတယ္။
ဖင္လန္ႏိုင္ငံကဆရာေတြဟာ စက္မႈဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးေတြကမ်ားတယ္။ ပညာေပးမယ့္ ဆရာေတြဟာ ပညာေရးမွာ ေလးစားစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ ဘြဲထူး ဂုဏ္ထူးေတြနဲ႔ျပည့္စုံၾကတယ္။ ဆရာေတြဟာဆရာအတတ္ပညာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္းသင္တန္းေတြတက္ေရာက္ခဲ့သူေတြျဖစ္ရတယ္။
ေက်ာင္းဂုဏ္နဲ႔လိုက္ ေအာင္ ဆရာေတြကလည္း ကိုယ့္ဂုဏ္သိကၡာကို အရည္အခ်င္းအစြမ္းျပၿပီး လိုက္ၿပိဳင္ျပရတယ္။ ဖင္လန္ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ကေန ဂုဏ္ျပဳသတ္မွတ္ခံရတဲ့ဆရာေတြျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားျပၾကရတယ္။
ဖင္လန္ႏိုင္ငံပညာေရးစနစ္မွာ ဘြဲ႕ရၿပီး မာစတာ ဆက္တက္ခြင့္ရတဲ့ေက်ာင္းသားေတြဟာေစတနာ႔ဝန္ထမ္း
ၿပန္ၿပီးဆရာလုပ္ခြင့္ရတယ္။ သူတို႔ဘာသာရပ္နယ္ပယ္မွာ သင္ၾကားရင္းေလ့လာျပန္ၿပီးပညာရွာ
ၾကရတယ္။ မာစတာတန္းဆက္တက္ဖို႔ မမီတဲ့သူေတြကေတာ့ အထက္တန္း၊ မူႀကိဳတန္းေတြမွာ ျပန္ၿပီး ဆရာလုပ္ႏိုင္တယ္။
ဖင္လန္ႏိုင္ငံက မိဘေတြဟာ ပညာေရးသည္သာ သူတို႔သားသမီးေတြအတြက္ အေရးအပါဆုံးလို႔ လက္ခံထားၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဆရာေတြကို အေလးထားၾကတယ္။ မိဘနဲ႔ ဆရာေတြရဲ႕စိတ္ထဲမွာ ကိုယ့္သားသမီးက ေက်ာင္းမွာညံ့လာရင္ သူတို႔မွာပဲ တာဝန္ရွိတယ္လို႔ လက္ခံထားၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ညံ့တဲ့ကေလးအတြက္ အျပစ္ကို ခံယူစရာရွိရင္ မိဘနဲ႔ ဆရာေတြကသာ ခံယူၾကမယ္လို႔ သေဘာတူထားၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာေတြက ေက်ာင္းမွာ ကိုယ့္ကိုအပ္ႏွံထားတဲ့ေက်ာင္းသားေတြကို
ေကာင္းေကာင္းသင္၊ လမ္းမွန္ၫႊန္ျပ ဂ႐ုစိုက္ၾကရတယ္။

မိဘေတြကိုယ္တိုင္ကလည္း ကိုယ့္သားသမီးက သခ်ၤာရမွတ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ အိမ္ျပန္လာမွ ဆရာေတြကို အသိအမွတ္ျပဳၾကတယ္။ သူတို႔ႏိုင္ငံမွာက သူတို႔ သားသမီးေတြရဲ႕အနာဂတ္ကို ဆရာေတြအေပၚ လုံးဝပုံအပ္ထားၾကသလို၊ ဆရာေတြကလည္း ယုံမွတ္ၿပီး ပုံအပ္ခ်င္စရာ စိတ္ဓာတ္၊ ပညာအေျခခံေတြ ေကာင္းၾကတယ္။ မိဘေတြအေနနဲ႔ သူတို႔သားသမီးေတြရဲ႕ ပညာေရးလိုအပ္ခ်က္ေတြကို ဆရာေတြကသာ ျဖည့္ဆည္ေပးႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ လည္း မွတ္ယူထားၾကတယ္။
ဖင္လန္ႏိုင္ငံမွာ ေက်ာင္းသားေတြကိုယ္တိုင္က ဆရာေတြအေပၚ အလြန္ေလးစား႐ိုေသၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာေတြကိုေတာ့ နာမည္ကိုပဲေခၚၿပီး ဆက္ဆံၾကတယ္။ ဆရာနဲ႔ေက်ာင္းသား ေန႔လည္စာ အတူစားၾကတယ္။ ကေလးေတြအတြက္ ေန႔လည္စာကို ေက်ာင္းေတြက အခမဲ့ေကၽြးၾကတယ္။
သူတို႔ႏိုင္ငံမွာ ၅ တန္း မေရာက္မခ်င္း ကေလးေတြကို အဆင့္ေပးၿပီး သတ္မွတ္တာမရွိဘူး။ ၄ တန္း အထိ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာရည္တိုးတက္မႈကို ဆရာေတြကပဲ ပိုင္းျဖတ္သြားရတယ္။ ေက်ာင္းစာသင္ႏွစ္ ေနာက္ဆုံးမွာ စာေမးပြဲတစ္ခုစစ္ေပမယ့္ အဲဒီ စာေမးပြဲ
ကရလဒ္ကို ေက်ာင္းသားေတြလည္းမသိရဘူး၊ မိဘေတြလည္း မသိရဘူး။ ဒီစနစ္က ကေလးေတြကို ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယုံၾကည္မႈပိုၿပီးရွိလာေစဖို႔နဲ႔ အထင္ႀကီးလာေစႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆထားၾကတယ္။
တကယ္လို႔ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ဟာ ပညာေရးမွာထူးခၽြန္လာရင္ ပညာသင္ဆုေတြေပးတယ္။ ဆရာေတြက သားသမီးအေပၚ ဘယ္လိုပဲပိုင္းျဖတ္သည္ျဖစ္ေစ အရည္အခ်င္းျပည့္ဝသူေတြလို႔ လက္ခံထားၾကတဲ့အတြက္ သူတို႔မွာ မိဘေတြနဲ႔ ျပႆနာျဖစ္စရာလည္း မလိုၾကဘူး။
ဆရာေတြက တစ္ပတ္တစ္ခါ စုေဝးၿပီး ေက်ာင္းသားေတြအေရး ေဆြးေႏြးေလ့ရွိၾကတယ္။ ကေလးေတြရဲ႕ အား နည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ေတြကို ဒီ အစည္းအေဝးမွာ ေျပာၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပုဂၢလိကေက်ာင္း
ေတြမွာ ဒီစနစ္ ကို အစိုးရေက်ာင္း ေတြထက္ပိုၿပီး ဂ႐ုစိုက္လုပ္ေလ့ရွိၾကတယ္။

ဖင္လန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ပညာေရးမူဝါဒမွာ ႏိုင္ငံေတာ္က တာဝန္ယူေပးရတဲ့ စာေမးပြဲစနစ္ရွိတယ္။ ကိုယ့္က်င့္ တရားနဲ႔ ျပည္သူ႕နီတိကို သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းထဲမွာ ထည့္ေပးထားတယ္။ ဆရာက ကိုယ့္အတန္းကို ဘယ္လိုပုံစံနဲ႔ ဒီႏွစ္မွာ သြားမယ္ဆိုတာ ကိုယ္ပိုင္ဆုံးျဖတ္ခြင့္ရွိတယ္။ ဘယ္လို သင္ေထာက္ကူပစၥည္းေတြထားမယ္၊ ဘယ္လိုစာအုပ္ေတြ ထားမယ္ဆိုတာ ကိုယ္ပိုင္ဆုံးျဖတ္ႏိုင္တယ္။ ဖင္လန္မွာ ဖင္းနစ္ရွ္ စကားနဲ႔ ဆြီးဒစ္ရွ္စကားေတြကို ႐ုံးသုံးအျဖစ္ သတ္မွတ္တယ္။ ပုံမွန္ကေတာ့ ဖင္းနစ္ရွ္စကားပဲ ေျပာေလ့ရွိေပမယ့္ အဂၤလိပ္၊ ဂ်ာမန္၊ ျပင္သစ္၊ ႐ုရွား စကားေတြလည္း ေျပာၾကတယ္။
သူတို႔ေက်ာင္းေတြမွာ လွပေအာင္ျပင္ဆင္မြမ္းမံထားၾကတယ္။ ေအးတဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္လို႔ ထမင္းစားခန္းနဲ႔ ဧည့္ခန္းေတြမွာ မီးဖိုႀကီးေတြ ထားေပးထားတယ္။ ေက်ာင္းဆိုတာ ကေလးေတြအတြက္ ေနခ်င္စရာ
ေပ်ာ္႐ႊင္တဲ့ ကမၻာေလးတစ္ခုျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးေပးထားတယ္။ ေက်ာင္းပတ္ဝန္းက်င္မွာ ႐ိုင္းျပတဲ့ အျပဳအမူ အေျပာအဆိုက်င့္ႀကံေနထိုင္မႈေတြလည္း မရွိၾကဘူး။ ေက်ာင္းမွာျပႆနာတစ္ခုခုျဖစ္တာ မိဘေတြကိုပါ ဂယက္႐ိုက္သြားႏိုင္တာေၾကာင့္ အရမ္းကို ဂ႐ုစိုက္ေလ့ရွိတယ္။
အိမ္စာဆိုတာ မဆိုစေလာက္ေတြပဲ လုပ္ၾကရတယ္။ ေက်ာင္းလာတယ္ဆိုတာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး၊ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးနဲ႔ ပညာလာရွာၾကတာလို႔ သေဘာထားၾကတယ္။ ေက်ာင္းမွ သင္ၾကားခ်ိန္ကလည္း နည္းတယ္။ အေမရိကန္လိုႏိုင္ငံေတြထက္ ဆရာေတြ က ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အလုပ္သက္သာတယ္လို႔
ေတာင္ေျပာၾကတယ္။
ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးဆိုတာကိုလည္းပညာအေျခခံ ေကာင္းသူေတြကိုပဲခန္႔ေလ့ရွိတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ဆိုတာထက္
general manager လို႔သေဘာထားၾကတယ္။ တစ္ေက်ာင္းလုံး က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ စားေသာက္ေရး၊ သင္ၾကားေရးအားလုံးကို လိုက္ၿပီးတာဝန္ယူ ေဆာင္႐ြက္ရတယ္။ ကေလးတစ္ေယာက္ညံ့ရင္ ဆရာအားလုံးတာဝန္ယူရတယ္။ သူတို႔တစ္ပတ္တစ္ ႀကိမ္ျပဳလုပ္တဲ့ အစည္းအေဝးမွာ အဲဒီကေလး
နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တင္ျပေဆြးေႏြးၾကတယ္။ ပိုၿပီးေတာ္တဲ့ ေကာင္းတဲ့ အတန္းကိုျဖစ္ေစ၊ ေက်ာင္းကိုျဖစ္ေစ
ေျပာင္းေပးၾကတယ္။ အဲဒီမွာသင္တဲ့ဆရာေတြက လည္း တကယ့္အေတာ္ဆုံးဆရာေတြၿဖစ္ေနတတ္တယ္။
ေက်ာင္းသား၊ ဆရာ၊ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးေတြရဲ႕ ဆက္ဆံေရးဟာ ဘာမွအဟန္႔အတား အဆီးအတား
ေတြမရွိဘူး။ ပြင့္လင္းစြာဆက္ဆံေျပာဆိုၾကတယ္။
ဖင္လန္မွာ ဆရာေတြလစာေကာင္းတယ္။ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ ဆရာတစ္ေယာက္ရဲ႕ တစ္နာရီဝင္ေငြဟာ ေဒၚလာ ၄၅ နဲ႔ ၅ဝ မွာရွိတယ္။ အထက္တန္းျပဆရာေတြဆိုရင္ တစ္နာရီကို ေဒၚလာ ၇၅ ကေန ၈ဝ အထိရၾကတယ္။ စာသင္ခန္း တစ္ခန္းကို ေက်ာင္းသား ၁၈ ေယာက္ကေန ၂ဝ အထိပဲ သင္ၾကားေပးရတယ္။
သူတို႔ႏိုင္ငံက လူေနမႈအဆင့္အတန္းျမင့္မားတာေၾကာင့္ ပညာသင္စရိတ္ဟာ သူတို႔အတြက္ အလြန္သက္သာတယ္လို႔ေျပာႏိုင္တယ္။ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြဟာ ေဒသဆိုင္ရာအာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကေန လြတ္ကင္းၾကတယ္။ ေက်ာင္းေတြကို အေကာင္းဆုံးမြမ္းမံျပင္ဆင္ ထူေထာင္ထားၾကၿပီး သင္ၾကားတဲ့ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းေတြ၊ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာကိစၥေတြမွာလည္း ကိုယ္ပိုင္ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္အျပည့္ေပးထားတယ္။
ဖင္လန္ႏိုင္ငံ ပညာေရးဝန္ႀကီး ဟန္နာ ဗတ္ကူနန္ကေတာ့ သူတို႔ႏိုင္ငံက လူေတာ္ေတြထြက္တာကို ဘယ္လိုဂုဏ္ယူၿပီး ေျပာသြားသလဲဆိုရင္''ကၽြန္မတို႔ဖင္လန္ႏိုင္ငံပညာေရးစနစ္ကတကယ္ေတာ္တဲ့သူ
ေတြကို တကယ္ခ်ီးေျမႇာက္တယ္။
ခုဆိုရင္ ဘာသာရပ္အလိုက္ ထူးခၽြန္သူေတြကို ဘယ္လို အေထာက္အကူေပးရမလဲဆိုတဲ့ ေရွ႕ေျပး စီမံခ်က္ေတြကို စတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနၿပီ'' လို႔ ေျပာဝံ့တဲ့အေနအထားကို ေရာက္ေနၿပီ။
@ MMG