တက္တူးရဲ႕ရိုးရာ၊ တက္တူးရဲ႕သမိုင္း

ကမၻာ့စံခ်ိန္ရွင္

“ေဆးမင္ေၾကာင္”ကိုအဂၤလိပ္အေခၚအေဝၚနဲ႔“တက္တူး”လို႔လည္း လူအမ်ားကေခၚၾကတယ္။တက္တူးဆိုတာအေရာင္ပါတဲ့အပ္နဲ႔ အေရျပားထဲထိုးထည့္ၿပီးအေရျပားေပၚမွာရုပ္ပံုသို႔မဟုတ္ စာလံုးေတြကိုေရးထြင္းတာျဖစ္တယ္။အေရျပားကို ထိုးထြင္းၿပီးေရးတာေၾကာင့္ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာဘယ္ေတာ့မွ မေပ်ာက္ပ်က္ႏိုင္တဲ့ရုပ္ပံုေတြက်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ ကမာၻ႔အရပ္ေဒသေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလူေတြတက္တူးထိုးၾကတယ္။ အသားေရာင္ရင့္တဲ့လူမ်ဳိးေတြကတက္တူးအထိုးနည္းၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕လူမ်ဳိးစုအမ်ားကတက္တူးထိုးတာဟာေရာဂါဘယေတြကို ကာကြယ္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕လူမ်ဳိးစုက တက္တူးရုပ္ပံုေတြနဲ႔ ရာထူး၊ အဆင့္အတန္း၊ အဖဲြ႔အစည္းကို ေဖာ္ျပၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ တက္တူးကို လူေတြက အလွအပ၊ အႏုပညာတစ္ရပ္အျဖစ္ ထိုးၾကပါတယ္။

ဓေလ့ရိုးရာ

တက္တူးက လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ပင္ကိုစရိုက္နဲ႔ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈကို ကိုယ္စားျပဳတယ္။ ကမာၻ႔အရပ္ရပ္က ေရွးလူမ်ဳိးႏြယ္စုေတြမွာ တက္တူးထိုးတဲ့ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြ ရွိခဲ့တယ္။ တိရစာၦန္ပံု၊ ပန္းပံု၊ ရိုးရာရုပ္ပံုေတြအျပင္ ဘာသာေရးနဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ့ က်မ္းစာ၊ နတ္စာေတြကိုလည္း ေရးထိုးတတ္ၾကတယ္။

(၂ဝ)ရာစု (၆ဝ)ခုႏွစ္ပိုင္းက အေမရိကန္ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္မ်ဳိးစု (Motorcycle race)ေတြက တက္တူးနဲ႔ပိုနီးစပ္တဲ့ အုပ္စုေတြျဖစ္တယ္။ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္သမားေတြရဲ႕ တက္တူးနဲ႔ ရုပ္ပံုအဓိပၸာယ္ေတြက ဓေလ့ထံုးထမ္းတက္တူးေတြနဲ႔ ကဲြျပားတယ္။ ဆုိင္ကယ္သမားရဲ႕ တက္တူးေတြက မ်ားေသာအားျဖင့္ ေဆးေရာင္အမည္းေတြျဖစ္တယ္။ ထိုးေၾကာင္းက တစ္ေၾကာင္းထဲျဖစ္ၿပီး အႏုစိပ္တယ္။ ႏိုင္ငံကိုခ်စ္တဲ့၊ စစ္တပ္နဲ႔ကင္းရွင္းတဲ့၊ အမ်ားနဲ႔ဆန္႔က်င္တဲ့ အဓိပၸာယ္ကိုေဖာ္ေဆာင္တယ္။

ဂ်ပန္လူမ်ဳိးတို႔ရဲ႕ ရိုးရာတက္တူး

ဂ်ပန္လူမ်ဳိးတို႔ရဲ႕ ရိုးရာတက္တူးက ေအဒီ ၃ဝဝအေစာပိုင္းက စခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အဲဒီတုန္းက ဂ်ပန္လူမ်ဳိးေတြဟာ တက္တူးကို မ်က္ႏွာေပၚမွာပဲ အထိုးမ်ားခဲ့ၾကတယ္။ ရာဇဝင္ပံုျပင္ထဲက သူရဲေကာင္းနဲ႔ စစ္သူႀကီးတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ေပၚမွာ ငါးၾကင္းပံု၊ နဂါးနဲ႔ က်ားပံုေတြကို ေတြ႔ရတတ္တယ္။ ဒီရုပ္ပံုေတြရဲ႕ေဘးမွာ ေရလိႈင္းပံု၊ ခ်ယ္ရီပန္း၊ ဂႏၶာမာပန္းပံုေတြလည္း ထည့္ထိုးထားတတ္ၾကပါတယ္။

Chicano လူမ်ဳိးစုတို႔ရဲ႕ ရိုးရာတက္တူး

Chicano ဆိုတာ အေမရိကန္ဖြား စပိုင္ဘာသာစကားေျပာတဲ့ မက္ဆီကန္လူမ်ဳိးစုျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကိုယ္ေပၚက တက္တူးရဲ႕ အဓိပၸာယ္က စည္းလံုးျခင္း၊ မိသားစု၊ မိန္းမနဲ႔ ဘုရားသခင္အေပၚ သစၥာရွိျခင္း၊ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ျခင္းကို ကိုယ္စားျပဳတယ္။

အေနာက္တိုင္း တက္တူးသမိုင္း

ဘီစီႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္မွာျမႇဳပ္ႏွံ႔ခဲ့တဲ့အီဂ်စ္မံမီေတြရဲ႕ကိုယ္ေပၚမွာတက္တူးထိုးထားတာကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ဂရိလူမ်ဳိး၊Thraciansလူမ်ဳိးစု၊ေရွးGermansလူမ်ဳိးစုေတြမွာလည္း တက္တူးအေၾကာင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့မွတ္တမ္းေတြရွိခဲ့တယ္။ေရွးေရာမကတရားခံနဲ႔ အေစအပါးေတြရဲ႕ကိုယ္ေပၚမွာတက္တူးထိုးခဲ့ၾကတယ္။ခရစ္ယာန္ဘာသာေတြ တိုးတက္မ်ားျပားလာခဲ့တာနဲ႔အမွ် ဥေရာပေဒသေတြမွာ တက္တူးထိုးတာကို တားျမစ္ခဲ့ၾကတယ္။

ဒါေပမဲ့အေရွ႕အလယ္ပိုင္းနဲ႔တခ်ဳိ႕ေဒသေတြမွာတက္တူးရိုးရာကိုထိန္းသိမ္းထားဆဲျဖစ္တယ္။ အေမရိကားတိုက္ကအင္းဒီးယားနားလူမ်ဳိးနဲ႔Polynesianလူမ်ဳိးစုေတြမွာလည္း တက္တူးထိုးတဲ့ဓေလ့ရွိေၾကာင္း ဥေရာပလူမ်ဳိးေတြ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့တယ္။ Polynesian နဲ႔ ဂ်ပန္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈေၾကာင့္ ဥေရာပ သေဘာၤသားတခ်ဳိ႕တက္တူးေတြ ထိုးခဲ့ၾကၿပီး ကမာၻ႔အရပ္ရပ္က ဆိပ္ကမ္းတခ်ဳိ႕မွာလည္း တက္တူးထိုးတဲ့ဆိုင္ေတြ အမ်ားအျပား ေပၚထြက္ခဲ့တယ္။

ကမာၻ႔ပထမဦးဆံုး လွ်ပ္စစ္တက္တူးထိုးစက္ကို ၁၈၉၁ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္က မွတ္ပံုတင္မူပိုင္ခြင့္ရခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ဟာ တက္တူးရုပ္ပံုအသစ္ေတြကို ထုတ္လုပ္တဲ့ႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္လုပ္ တက္တူးရုပ္ပံုစကၠဴေတြ ေနရာအႏွံ႔ ျပန္႔ႏွံ႔ခဲ့ၿပီးေနာက္ ရြက္လႊင့္တဲ့ဘဝ၊ ႏိုင္ငံခ်စ္တဲ့ အေတြးအေခၚ၊ ရိုမန္တစ္ဆန္တဲ့ ခံစားမႈနဲ႔ ဘာသာတရားအေပၚ ရိုေသကိုင္းရႈိင္းတဲ့ရုပ္ပံုေတြရဲ႕ အဓိကဆိုလိုရင္းကို ကမာၻ႔အရပ္ရပ္မွာ စံညြန္းတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ၂ဝရာစုအစပိုင္းမွာ လူမ်ဳိးႏြယ္စုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တက္တူးရုပ္ပံုေတြ တေျဖးေျဖး ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့တယ္။

၁၉ရာစုမွာ အေမရိကန္က တရားခံေတြကို မလြတ္ေပးခင္ ကိုယ္ေပၚမွာ တက္တူးထိုးေပးၾကတယ္။ အဂၤလန္က စစ္ေျပးေတြရဲ႕ကိုယ္ေပၚမွာ တက္တူးထိုးေပးတယ္။ ၁၉ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းမွာ အဂၤလန္က အထက္တန္းစား လူမ်ဳိးစုေတြမွာ တက္တူးထိုးတာ ေခတ္စားခဲ့တယ္။

အာဖရိက ႏိုင္ဂ်ီးလီးယားလူမ်ဳိးေတြက မ်က္ႏွာေပၚမွာ လူမ်ဳိးႏြယ္န႔ဲသက္ဆိုင္တဲ့ အမွတ္အသားကို တက္တူးထိုးတတ္ၾကတယ္။ ႏွဖူးေပၚမွာ ဓားရွည္သ႑ာန္ေတြ ထိုးထားၾကတဲ့အျပင္ တခ်ဳိ႕က ကန္႔လန္႔ျဖတ္ ဓားရာေတြ ထြင္းထားတတ္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က မ်က္ႏွာေပၚမွာ ကင္းၿမီးေကာက္ပံု ထိုးထားၾကၿပီး တခ်ဳိ႕ကၾကက္ဖပံုေတြ ထိုးထားတတ္ၾကတယ္။

ပထမကမာၻစစ္ၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ တက္တူးကို မိန္းကေလးအမ်ားထိုးခဲ့ၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။ စစ္အတြင္း ေသဆံုးသြားၾကတဲ့ ခ်စ္သူရည္းစားေတြကို အထိမ္းအမွတ္အေနနဲ႔ ငွက္ပံု၊ လိပ္ျပာပံု၊ ႏွင္းဆီပန္းပံု ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ့္ခ်စ္သူနာမည္ကို ထိုးခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲ ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ တက္တူး ဝင္ေရာက္ခဲ့သလဲဆိုတာကို လူေတြ မသိခဲ့ၾကေပမယ့္ တက္တူးရဲ႕ သမိုင္းက ႏွစ္ေပါင္း၂ေထာင္က်ာ္ရွိခဲ့ၿပီလို႔ သိရပါတယ္။

တက္တူးနဲ႔ က်န္းမာေရး

တခ်ဳိ႕အသားအေရက တက္တူးထိုးဖို႔ မသင့္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တက္တူးမထိုးခင္ ကိုယ့္ရဲ႕အသားအေရဟာ အလြယ္တကူ ေယာင္ယမ္းတတ္သလားဆိုတာကို သတိျပဳရပါတယ္။ အလြယ္တကူ ေယာင္ယမ္းတတ္တဲ့ အသားအေရဟာ အနာက်က္ေလ အပ္ရာေတြ ေဖာင္းထလာေလျဖစ္တတ္တာမို႔ နဂိုတက္တူးရဲ႕ရုပ္ပံုနဲ႔ သ႑ာန္ကို ပ်က္ျပားေစပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူ၊ Thyroid ေရာဂါရွိသူေတြမွာ အနာအလြယ္တကူ မက်က္တတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တက္တူးထိုးဖို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။

ႏွလံုးေရာဂါရွိသူ၊ အေရျပားေရာဂါရွိသူ၊ ဝက္ရူးျပန္ေရာဂါရွိသူေတြလည္း တက္တူးကို မထိုးသင့္ပါဘူး။ မိန္းကေလး ဓမၼတာလာခ်ိန္မွာလည္း တက္တူးထိုးဖို႔ မသင့္ပါဘူး။ တက္တူးနဲ႔ အနာဒဏ္ရာေတြကို ဖံုးကြယ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ နဂိုဒဏ္ရာက်က္မွ တက္တူးထိုးသင့္ပါတယ္။

တက္တူးထိုးတဲ့အခါမွာလည္း သန္႔ရွင္းေရးကို ဦးစားေပးရပါတယ္။ တစ္ခါသံုး ေဆးထိုးအပ္၊ လက္အိတ္ေတြကို အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။ ေဆးထိုးစက္ေတြကို အျမင့္ဆံုးအပူခ်ိန္ေတြနဲ႔ ပိုးသတ္ထားသင့္ပါတယ္။

တက္တူးထိုးၿပီး သတိျပဳရမည့္အခ်က္

တက္တူးထိုးၿပီး ၅နာရီက ၇နာရီအၾကာမွ ကိုယ္ေပၚက အဝတ္စ ဒါမွမဟုတ္ ဖံုးအုပ္ထားတဲ့အရာကို ဖယ္ရွားသင့္ပါတယ္။ တက္တူးထိုးၿပီး ၁ရက္ ၂ရက္ၾကာတဲ့အထိ ဒဏ္ရာက ေသြးထြက္၊ နီရဲေနတတ္ပါတယ္။ ဒဏ္ရာကို ေဆးေတြေလွ်ာက္မလိမ္းမိဖို႔၊ လက္နဲ႔တိုက္ရိုက္မထိေတြ႔ဖို႔ သတိျပဳရပါတယ္။ တက္တူးအတြက္ သီးသန္႔ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ေဆးကိုပဲ လိမ္းသင့္ပါတယ္။

တက္တူးထိုးၿပီးေနာက္ထိုးထားတဲ့ေနရာကိုေရေႏြးနဲ႔ေဆးေၾကာရပါတယ္။ထိုးထားတဲ့ေနရာ အၿမဲေျခာက္ေသြ႔ေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုမွမဟုတ္ရင္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ အလြယ္တကူ ဝင္ေရာက္ၿပီး အေရျပားကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။

တက္တူးထိုးထားတဲ့ေနရာကို အရက္ပ်ံ ဒါမွဟုတ္ ေဆးရည္နီေတြနဲ႔ မလိမ္းသင့္ပါဘူး။ အရက္ပ်ံက အနာကို ပိုနာက်င္ေစႏိုင္သလို ေဆးရည္နီက တက္တူးရဲ႕နဂိုအေရာင္ကို ပ်က္စီးေစပါတယ္။

တက္တူးထိုးၿပီး ရက္အနည္းငယ္အၾကာမွာ ထိုးထားတဲ့ေနရာ ယားယံခဲ့ရင္၊ အေရခြံေတြကြာခဲ့ရင္ အရမ္းမကုတ္ျခစ္မိဖို႔ သတိျပဳရပါတယ္။ အဝတ္အစားဖံုးကြယ္တဲ့ေနရာမွာ တက္တူးထိုးခဲ့ရင္ ေခ်ာင္ခ်ိတဲ့ အဝတ္အစားေတြကိုပဲ ေရြးဝတ္သင့္ပါတယ္။

တက္တူးထိုးထိုးၿပီးခ်င္း အမ်ားေရကူးကန္မွာ ေရမကူးသင့္ပါဘူး။အနာမက်က္ခင္အစပ္ေတြ မစားသင့္ပါဘူး။

အေမရိကန္ ကယ္ရီဖိုးနီးယားက Julia Gnuse ဆုိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးဟာ ၂ဝ၁ဝခုႏွစ္ ေမလ ၂၆ရက္ေန႔မွာ ကမာၻ႔တက္တူးအမ်ားဆံုးထိုးခဲ့သူအျဖစ္ ဂရင္းနစ္စံခ်ိန္ကိုခ်ဳိးသြားခဲ့ပါတယ္။အေၾကာင္းက သူ႔ရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ ၉၅%ဟာ ထိုးထားတဲ့တက္တူးေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနခဲ့လို႔ျဖစ္တယ္။
မွတ္တမ္းအရJuliaမွာporphyriaဆိုတဲ့ အေရျပားေရာဂါတစ္မ်ဳိးျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေရာဂါေၾကာင့္သူရဲ႕ေျခေထာက္ေတြေနေရာင္ျပလို႔ မရခဲ့ဘူး။ ေနေရာင္နဲ႔ထိရင္ အသားအေရေတြ စပ္တာေၾကာင့္ Julia ဟာ ေနေရာင္ကာကြယ္ဖို႔ ေပါင္တန္ႏွစ္ဖက္မွာ တက္တူးကို စထိုးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကံမေကာင္းစြာနဲ႔ အဲဒီေရာဂါဟာ တေျဖးေျဖး Julia ရဲ႕လက္ေပၚ၊ ဗိုက္ေပၚအထိ ၿပန္႔ႏွံ႔ခဲ့တယ္။ အဲဒီကစ တက္တူးေတြကို တစ္ကိုယ္လံုး သူထိုးခဲ့မိတယ္။ အခုေတာ့ သူ႔ခႏၶာကိုယ္ ၉၅ % ဟာ တက္တူးေတြနဲ႔ ဖံုးလႊမ္းထားပါတယ္။ သူ႔ကိုယ္ေပၚက ရုပ္ပံုေတြနဲ႔ တက္တူးရဲ႕အႏုပညာရသကို ေဖာ္ေဆာင္ထားပါတယ္။




အရင္ေခတ္တုန္းကတက္တူးထိုးတဲ့လူေတြဟာလူအမ်ားရဲ႕ပစ္ပယ္တာခံခဲ့ရသလို၊အဓိပၸာယ္တလဲြေကာက္ယူတာေတြ 

ရွိခဲ့ပါတယ္။တက္တူးထိုးထားတဲ့လူကိုေတြ႔ရင္လူဆိုးဂိုဏ္းက၊မေကာင္းတာနဲ႔အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျပဳသူဆိုၿပီး

လူေတြထင္ျမင္ခဲ့ၾကတယ္။ တရုတ္ႏိုင္ငံအပါအဝင္ ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕၊ ေဒသတခ်ဳိ႕မွာ ခႏၶာကိုယ္ေပၚ တက္တူးထိုးထားရင္ စစ္ထဲဝင္ခြင့္၊ အစိုးရဝန္ထမ္းေျဖခြင့္ မေပးပါဘူး။


ဒီကေန႔ေခတ္မွာ တက္တူးကို ဖက္ရွင္အျဖစ္၊ ေပၚျပဴလာအျဖစ္ ထိုးေနၾကပါၿပီ။ အဲဒီအျပင္ ခႏၶာကိုယ္ အႏုပညာတစ္ရပ္အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္လာခဲ့ၾကသလို ခ်စ္သူရည္းစားေတြအတြက္ အထိမ္းအမွတ္ အမွတ္တံဆိပ္အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္လာခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေက်ာ္ေဘာလံုးသမား ေဒးဗစ္ဘက္ခ္ဟမ္းက သူ႔ဇနီး ဗီတိုးရီးယားရဲ႕နာမည္ကို အိႏၵိယဘာသာနဲ႔ ဘယ္ဖက္လက္ေမာင္းမွာ ေရးထုိးခဲ့ပါတယ္။
ယေန႔ေခတ္လူငယ္ေတြကတက္တူးထိုးျခင္းနဲ႔မိမိပင္ကိုယ္စရိုက္ကိုၿပသၾကတယ္။မိမိကိုယ္ကို ထုတ္ေဖာ္ၾကတယ္။ မိမိကိုယ္ကို တန္ဆာဆင္တဲ့ အႏုပညာတစ္ရပ္အျဖစ္ သံုးစဲြလာေနၾကပါတယ္။

@ ႏိုင္းႏိုင္းစေန